Trợ lý ảo như Vivi của VinFast hay Google Assistant rất tiện lợi. Bạn có thể ra lệnh bằng giọng nói. Bạn không cần rời mắt khỏi cung đường.
Nhưng điều này cũng làm dấy lên một nỗi sợ hãi lớn. Liệu micro trên xe có luôn bật? Liệu nó có đang ghi âm mọi cuộc trò chuyện riêng tư, nhạy cảm của bạn và gửi về hãng xe?
Sự thật là: Micro của bạn luôn bật. Nhưng nó không “ghi âm” 24/7.
1. Bước 1: “Nghe Chờ” (Chỉ Chờ Từ Khóa Đánh Thức)
Đây là trạng thái hoạt động bình thường của xe. Micro trên xe luôn hoạt động. Nhưng nó chỉ lắng nghe một thứ duy nhất: “Từ khóa đánh thức” (Wake Word).
Ví dụ: “Hey VinFast” hoặc “Hey Google”.
Quá trình “nghe chờ” này diễn ra hoàn toàn cục bộ. Tức là, bộ xử lý nhỏ trên xe tự làm việc đó. Không có bất kỳ dữ liệu âm thanh nào được gửi về máy chủ (hãng xe) ở bước này. Nó giống như một con chó bảo vệ đang ngủ. Nó vẫn nghe, nhưng chỉ phản ứng khi nghe thấy tên của mình.
2. Bước 2: “Ghi Âm & Gửi Đi” (Sau Khi Nghe Thấy Từ Khóa)
Khi bạn gọi “Hey VinFast”, trợ lý ảo sẽ “tỉnh dậy”. Bạn sẽ thấy một biểu tượng sáng lên trên màn hình.
Từ lúc này, chiếc xe bắt đầu ghi âm câu lệnh của bạn. Nó ghi lại mọi thứ bạn nói sau từ khóa đánh thức.
Đoạn âm thanh này sau đó được nén lại. Nó được gửi qua Internet (SIM 4G của xe) đến máy chủ của hãng xe. Các siêu máy tính AI trên “đám mây” sẽ phân tích lệnh của bạn. Sau đó, chúng gửi câu trả lời về xe.
3. Vậy, “Nghe Lén” Xảy Ra Khi Nào?
Vấn đề rò rỉ quyền riêng tư nằm ở một khái niệm: “Kích Hoạt Nhầm” (False Positive).
Đây là “tai nạn” mà không hãng nào mong muốn, nhưng nó vẫn xảy ra. Đôi khi, bạn không hề gọi “Hey VinFast”. Nhưng trợ lý ảo lại nghĩ rằng nó nghe thấy từ đó. Ví dụ:
- Một từ trong bài hát trên radio.
- Một câu nói trong cuộc trò chuyện của bạn nghe giống “Hey VinFast”.
Khi bị “kích hoạt nhầm”, xe sẽ bắt đầu ghi âm. Nó ghi lại một đoạn hội thoại riêng tư của bạn. Và nó gửi đoạn ghi âm đó lên máy chủ.
4. Ai Nghe Những Đoạn Ghi Âm Này?
Đây là phần nhạy cảm nhất. Các hãng xe nói rằng 99% dữ liệu được AI xử lý.
Nhưng để cải thiện AI, họ cần “dạy” nó. Các hãng (bao gồm cả Google, Apple, VinFast…) đều có chương trình “cải thiện chất lượng”.
Họ thuê nhân viên (người thật) nghe một tỷ lệ rất nhỏ các đoạn ghi âm này. Mục đích là để xác định xem AI đã nghe đúng hay nghe sai.
Vấn đề là gì? Những đoạn ghi âm này có thể chính là các “kích hoạt nhầm”. Đó chính là cuộc nói chuyện riêng tư của bạn. Nhân viên của hãng xe có thể đã nghe thấy chúng, dù đoạn ghi âm đã được “ẩn danh” (không gắn với tên của bạn).
5. Bạn Có Thể Làm Gì Để Bảo Vệ Quyền Riêng Tư?
Bạn hoàn toàn có thể kiểm soát việc này.
- Cách 1: Tắt Micro (Triệt Để Nhất) Hầu hết các xe đều có một nút bấm vật lý. Đó là biểu tượng micro có dấu gạch chéo. Khi nhấn nút này, micro sẽ bị ngắt hoàn toàn. Trợ lý ảo sẽ không thể nghe thấy bạn, kể cả khi “kích hoạt nhầm”.
- Cách 2: “Đào” Vào Cài Đặt (Khuyến nghị) Hãy vào mục “Cài đặt” (Settings) trên màn hình trung tâm của xe. Tìm đến mục “Quyền Riêng tư” (Privacy) hoặc “Trợ lý ảo”. Hãy tìm và tắt các tùy chọn như:
- “Cho phép con người xem xét bản ghi.”
- “Chia sẻ dữ liệu phân tích giọng nói.”
- “Cải thiện chất lượng trợ lý ảo.” Điều này ngăn hãng xe gửi các đoạn ghi âm của bạn cho nhân viên phân tích.
- Cách 3: Xóa Lịch Sử Lệnh Đã Ghi Trong app của hãng hoặc cài đặt xe, bạn có thể tìm thấy lịch sử các lệnh đã ra. Bạn có thể xóa thủ công toàn bộ dữ liệu này.
Kết Luận
Trợ lý ảo (Vivi…) không “cố tình” nghe lén bạn 24/7 để theo dõi cuộc sống của bạn.
Tuy nhiên, “tai nạn” ghi âm do kích hoạt nhầm là có thật. Và các đoạn ghi âm “tai nạn” đó có thể bị con người nghe để phục vụ mục đích cải tiến AI.
Cách tốt nhất để bảo vệ bạn là chủ động vào phần Cài đặt và tắt các tùy chọn “Chia sẻ dữ liệu phân tích giọng nói”.
Xem thêm
Tác Động Thực Sự Của BYD: Khi “Kẻ Khổng Lồ” Toàn Cầu Thách Thức VinFast Tại Việt Nam
Xe Điện Mất Giá Nhanh Hơn Xe Xăng: Sự Thật Hay “Cơn Ác Mộng” Đã Qua?
Xe điện tại Việt Nam: Thị phần hiện tại và dự báo tới 2030
