Hiện tượng “dòng sạc âm” là gì?
Trong quá trình sạc xe điện, một số chủ xe (đặc biệt xe VinFast, Tesla hay MG ZS EV) thỉnh thoảng thấy hiển thị như sau:
“Thực nhận: -1.2 kW” hoặc “Charging power: -0.8 kW”
Thoạt nhìn, nhiều người nghĩ hệ thống đang “xả ngược” — như thể xe đang tiêu hao điện thay vì sạc. Tuy nhiên, đây không phải lỗi hay “tụt pin”, mà là hoạt động kỹ thuật có chủ đích của hệ thống BMS (Battery Management System).
Giải thích kỹ thuật: Giai đoạn “cân bằng cell pin” (Battery Balancing)
Pin xe điện gồm hàng trăm đến hàng ngàn cell nhỏ ghép lại thành các module, và mỗi cell có điện áp riêng (thường 3.6–3.7 V).
Khi sạc nhiều lần, các cell có thể lệch nhau một chút — cell nào đó đầy sớm hơn hoặc có điện áp cao hơn phần còn lại.
Nếu sạc tiếp mà không kiểm soát, cell đó có thể vượt ngưỡng an toàn, làm giảm tuổi thọ hoặc gây rủi ro nhiệt.
Đó là lý do hệ thống BMS bắt đầu cân bằng điện áp cell ở giai đoạn sạc cuối (~95–100%).
Cụ thể:
- Cell cao hơn sẽ được xả nhẹ qua điện trở hoặc mạch bypass.
- Cell thấp hơn được sạc thêm cho đến khi toàn bộ đạt cùng mức.
- Trong quá trình đó, xe có thể tiêu thụ năng lượng nội bộ → hệ thống hiển thị dòng âm (-1.2 kW) do năng lượng dùng cho quá trình cân bằng.
Hiện tượng này hoàn toàn bình thường, thậm chí là tốt cho pin vì giúp tối ưu dung lượng và tuổi thọ.
Vì sao chỉ xuất hiện ở 98 – 100% pin?
Giai đoạn cân bằng cell thường kích hoạt khi pin gần đầy, vì đây là lúc các cell có sự lệch điện áp rõ nhất.
Nếu bạn theo dõi, sẽ thấy:
- Khi pin ~80%: dòng sạc ổn định, không có hiện tượng âm.
- Khi pin > 95%: dòng giảm mạnh, đôi khi xuất hiện “-0.5 đến -1.5 kW”.
- Khi pin đạt 100%: dòng về 0 kW, sạc kết thúc.
Vì vậy, dòng âm chỉ là hệ quả của quá trình tự cân bằng — tương tự như máy tính chạy “tối ưu hóa pin” sau khi đầy 100%.
Các hãng xe khác cũng gặp hiện tượng tương tự
Không chỉ riêng VinFast, mà các hãng sau đều ghi nhận điều tương tự:
- Tesla Model 3/Y: Trong log sạc có thể thấy dòng giảm và dao động quanh 0 kW khi BMS đang “balancing”.
- MG ZS EV / BYD Dolphin: Diễn đàn người dùng ghi nhận xuất hiện “negative power” ở mức 99–100%.
- Hyundai Ioniq 5: Một số người dùng phát hiện dòng “-0.8 kW” khi xe tự cân bằng cell trước khi ngắt sạc.
Các hãng đều xác nhận đây là hoạt động bình thường của pin EV, không cần can thiệp.
Khi nào cần lo lắng?
Nếu dòng âm xuất hiện:
- Liên tục, ngay cả khi pin còn thấp (< 80%)
- Kèm cảnh báo hệ thống pin hoặc sạc chậm bất thường
→ Lúc đó mới nên mang xe tới trung tâm dịch vụ để kiểm tra BMS hoặc bộ chuyển đổi onboard charger (OBC).
Còn nếu chỉ xuất hiện ở 98–100% pin trong vài phút, hoàn toàn không đáng lo.
Mẹo nhỏ để bảo vệ pin xe điện
- Không cần sạc 100% mỗi ngày. Giữ trong khoảng 20 – 80% giúp pin bền hơn.
- Nếu sạc trong thời tiết nóng, nên để xe nghỉ vài phút sau khi chạy dài.
- Thỉnh thoảng sạc đầy 100% (khoảng 1–2 tuần/lần) để hệ thống có thời gian cân bằng cell.
- Khi sạc đầy, nên rút sạc trong vòng 30 – 60 phút, tránh để pin ở mức 100% quá lâu.
Kết luận
Hiện tượng hiển thị công suất âm khi sạc xe điện không phải lỗi, mà là dấu hiệu cho thấy hệ thống đang chăm sóc và cân bằng pin.
Đây là một phần thông minh của BMS giúp:
- Đảm bảo an toàn sạc
- Kéo dài tuổi thọ pin
- Giữ dung lượng ổn định theo thời gian
Nguồn tham khảo kỹ thuật
- Texas Instruments: Battery Cell Balancing – What to Balance and How
- ScientificDirect: Impact of battery cell imbalance on EV range (J. Chen, 2022)
- Zitara Power: Demystifying Battery Balancing
- Wikipedia: Battery Management System
- MG EVs Community Forum
