Giá bán vẫn là rào cản lớn nhất của xe điện. Nhưng điều đó có thể sắp thay đổi. Một công nghệ pin mới đang nổi lên. Đó là pin Natri-ion (Sodium-ion). Nhiều người tin rằng nó là chìa khóa cho xe điện giá siêu rẻ. Liệu một chiếc ô tô điện giá chỉ 150 triệu có thể thành hiện thực?
Hãy cùng "Thích Xe Điện" phân tích công nghệ này một cách đơn giản nhất.
Pin Natri-ion là gì?
Nó là một loại pin sạc. Nguyên lý hoạt động gần như y hệt pin Lithium-ion (Li-ion). Các ion di chuyển giữa cực âm và cực dương để sạc và xả năng lượng.
Điểm khác biệt cốt lõi nằm ở vật liệu. Thay vì dùng ion Lithium, nó dùng ion Natri. Natri chính là thành phần có trong muối ăn thông thường.
Tại sao Natri-ion lại rẻ hơn?
Lý do nằm ở chi phí nguyên vật liệu thô.
- Natri cực kỳ dồi dào: Trữ lượng Natri trong vỏ Trái Đất lớn gấp 400 lần Lithium. Nó có thể được khai thác từ muối biển hoặc mỏ muối. Nguồn cung gần như vô tận và rẻ.
- Vật liệu phụ trợ rẻ hơn: Pin Natri-ion có thể dùng lá nhôm (Aluminum) cho cả cực âm và cực dương. Pin Lithium-ion phải dùng lá đồng (Copper) đắt tiền hơn cho cực âm.
- Không cần kim loại hiếm: Công nghệ này không phụ thuộc vào Cobalt hay Niken. Đây là những kim loại đắt đỏ và gây tranh cãi về nguồn gốc khai thác.
Chi phí sản xuất một cell pin Natri-ion có thể rẻ hơn 30-40% so với pin Lithium-ion (loại LFP).
Ưu và Nhược điểm: Cuộc đối đầu với Pin Lithium
Không có công nghệ nào là hoàn hảo. Pin Natri-ion có những điểm mạnh và yếu rõ rệt khi so với đối thủ trực tiếp là pin LFP (Lithium Sắt Phosphate) – loại pin phổ biến trên các xe điện giá rẻ hiện nay.
| Tính năng | Pin Natri-ion (Na-ion) | Pin Lithium-ion (LFP) |
|---|---|---|
| Chi phí | Rất thấp | Thấp |
| Mật độ năng lượng | Trung bình (140-160 Wh/kg) | Tốt (160-180 Wh/kg) |
| Hiệu suất nhiệt độ thấp | Rất tốt (Giữ >85% dung lượng ở -20°C) | Trung bình (Mất nhiều dung lượng) |
| Tốc độ sạc | Nhanh (Có thể sạc 80% trong 15 phút) | Khá (Cần 25-30 phút) |
| An toàn | Rất cao (Khó cháy nổ, chịu được xả kiệt) | Cao (An toàn hơn pin NMC) |
| Tuổi thọ | Tốt (Khoảng 2000-3000 chu kỳ) | Rất tốt (Hơn 3000 chu kỳ) |
| Nguồn cung vật liệu | Dồi dào, bền vững | Hạn chế, phụ thuộc địa chính trị |
Nhược điểm lớn nhất của Natri-ion là mật độ năng lượng thấp hơn. Ion Natri to và nặng hơn ion Lithium. Điều này có nghĩa là với cùng trọng lượng, pin Natri-ion chứa ít năng lượng hơn. Xe sẽ có phạm vi hoạt động ngắn hơn.
Xe điện 150 triệu: Hiện thực hay ảo mộng?
Đây là câu hỏi quan trọng nhất.
Câu trả lời là: Có thể, nhưng không phải cho mọi loại xe.
Pin Natri-ion không phải để thay thế pin Lithium trong các xe cao cấp chạy 500-700 km. Nó nhắm đến một thị trường hoàn toàn khác:
- Ô tô điện mini: Những chiếc xe nhỏ gọn, chủ yếu đi trong thành phố. Phạm vi di chuyển chỉ cần 150-250 km là đủ.
- Xe máy điện: Nơi kích thước và chi phí pin là yếu tố quyết định.
- Hệ thống lưu trữ năng lượng: Dùng cho điện mặt trời gia đình.
Các hãng xe Trung Quốc như BYD, JAC đã bắt đầu sản xuất hàng loạt xe dùng pin Natri-ion. Mẫu JAC Yiwei 3 phiên bản pin Natri-ion có giá chỉ khoảng 330 triệu đồng tại Trung Quốc.
Với sự tối ưu hóa sản xuất và quy mô lớn, một mẫu xe điện cỡ nhỏ hơn, cắt giảm trang bị, có giá khoảng 200-250 triệu là hoàn toàn khả thi. Mức giá 150 triệu là một mục tiêu thách thức nhưng không phải là viễn tưởng trong 3-5 năm tới.
Kết luận: Kỷ nguyên mới cho xe điện giá rẻ?
Hãy nhìn nhận vấn đề một cách thực tế.
- Pin Natri-ion không phải "kẻ hủy diệt" pin Lithium. Nó là một công nghệ bổ sung, giúp lấp đầy phân khúc xe điện giá siêu rẻ.
- Lợi thế lớn nhất là giá và hiệu suất nhiệt độ thấp. Nó rất phù hợp cho các quốc gia có mùa đông lạnh.
- Nhược điểm là phạm vi hoạt động. Bạn phải chấp nhận đánh đổi giữa giá bán và quãng đường đi được.
Lời khuyên cho bạn? Nếu bạn đang tìm một chiếc xe điện thứ hai cho gia đình, chỉ dùng để đi làm, đưa đón con trong thành phố, một chiếc xe pin Natri-ion trong tương lai sẽ là lựa chọn kinh tế không thể tuyệt vời hơn. Cuộc đua xe điện giá rẻ đã chính thức có thêm một tay đua đáng gờm.
Xem thêm
- Tương lai V2G (Vehicle-to-Grid): Khi xe điện bán điện lại cho lưới
- Công nghệ “Pin Thể Rắn” (Solid-State): Khi nào thay đổi cuộc chơi?
- “Cell-to-Pack” (CTP) và “Blade Battery” (BYD) là gì? (Ưu nhược điểm)
- Giá pin xe điện: Tại sao đang giảm nhanh? (Do LFP, Gigafactory…)
