Nhiều người cho rằng động cơ điện là "bất tử". Họ nghĩ nó không cần bảo dưỡng như động cơ xăng. Điều này chỉ đúng một phần.
Động cơ điện thực sự rất bền bỉ. Chúng ít cần bảo dưỡng hơn đáng kể. Nhưng "ít" không có nghĩa là "không". Hiểu rõ những hạng mục cần chăm sóc sẽ giúp chiếc xe của bạn vận hành tối ưu và bền lâu.
Tại sao động cơ điện ít cần bảo dưỡng?
Lý do nằm ở cấu tạo đơn giản.
Động cơ đốt trong có hàng trăm bộ phận chuyển động. Piston, van, trục cam, dây đai… Tất cả đều tạo ra ma sát và hao mòn. Chúng cần dầu nhớt bôi trơn và thay thế định kỳ.
Ngược lại, động cơ điện chỉ có hai bộ phận chính:
- Stator (phần đứng yên): Các cuộn dây đồng tạo ra từ trường.
- Rotor (phần quay): Quay dưới tác động của từ trường để tạo ra chuyển động.
Chúng gần như không tiếp xúc vật lý với nhau. Điều này loại bỏ phần lớn các nguồn gây hao mòn. Bạn sẽ không bao giờ phải thay dầu động cơ, bugi, hay lọc gió cho một motor điện.
Vậy, động cơ điện cần bảo dưỡng những gì?
Mặc dù cấu tạo đơn giản, một số bộ phận phụ trợ vẫn cần được quan tâm.
- Vòng bi (Bạc đạn): Đây là bộ phận chịu mài mòn nhiều nhất. Vòng bi giúp rotor quay mượt mà. Theo thời gian, chất bôi trơn trong vòng bi có thể khô đi và cần thay thế. Đây là hạng mục bảo dưỡng cơ khí phổ biến nhất.
- Hệ thống làm mát: Động cơ điện vẫn sinh nhiệt khi hoạt động ở công suất cao. Hầu hết xe điện đều có hệ thống làm mát bằng chất lỏng. Dung dịch này cần được kiểm tra và thay thế sau mỗi vài năm, theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Hộp số giảm tốc: Hầu hết xe điện đều có một hộp số cấp đơn để truyền lực tới bánh xe. Hộp số này có dầu bôi trơn riêng. Lịch thay dầu này thường rất dài (có thể lên tới trên 150.000 km) nhưng vẫn cần thực hiện.
- Phớt và gioăng: Các phớt làm kín giúp ngăn chặn rò rỉ chất lỏng làm mát hoặc dầu hộp số. Chúng có thể lão hóa theo thời gian và cần được kiểm tra.
Tuổi thọ của động cơ điện là bao lâu?
Rất lâu.
Các nhà sản xuất thiết kế động cơ điện để có tuổi thọ tương đương với chiếc xe. Nhiều động cơ được thử nghiệm để chạy bền bỉ trên 1,5 triệu km. Trong điều kiện thực tế, chúng dễ dàng vượt qua mốc 300.000 đến 500.000 km mà không gặp vấn đề lớn.
Thông thường, pin của xe điện sẽ xuống cấp và cần thay thế trước cả động cơ. Đây là một minh chứng cho độ bền vượt trội của motor điện.
So sánh bảo dưỡng: Động cơ điện vs. Động cơ đốt trong
Bảng dưới đây sẽ cho bạn cái nhìn trực quan nhất.
| Hạng mục bảo dưỡng | Động cơ đốt trong | Động cơ điện |
|---|---|---|
| Thay dầu động cơ | Định kỳ (5.000 – 10.000 km) | Không có |
| Thay bugi | Định kỳ (40.000 – 100.000 km) | Không có |
| Thay lọc gió/xăng | Định kỳ | Không có |
| Kiểm tra/thay dây đai | Định kỳ | Không có |
| Thay nước làm mát | Định kỳ | Định kỳ (chu kỳ dài hơn) |
| Kiểm tra vòng bi | Ít phổ biến | Hạng mục chính |
| Chi phí tổng thể | Cao | Rất thấp |
Kết bài: Lời khuyên thực tế
Động cơ điện không phải là "vĩnh cửu", nhưng chúng là một kỳ quan kỹ thuật về độ tin cậy.
- Chúng ít bảo dưỡng: Đúng vậy. Chi phí và thời gian bạn dành cho việc chăm sóc động cơ sẽ giảm đi rất nhiều.
- Vẫn cần kiểm tra: Đừng bỏ qua lịch bảo dưỡng của hãng. Việc kiểm tra hệ thống làm mát và vòng bi rất quan trọng.
- Lắng nghe chiếc xe: Bất kỳ tiếng ồn lạ nào từ khu vực động cơ đều cần được kiểm tra ngay lập tức.
Sở hữu một chiếc xe điện đồng nghĩa với việc bạn có thể quên đi nỗi lo về các chi phí bảo dưỡng động cơ lặt vặt. Chỉ cần tuân thủ lịch kiểm tra định kỳ đơn giản, động cơ điện sẽ phục vụ bạn bền bỉ trong suốt vòng đời của chiếc xe.
Xem thêm
- Xe điện và ngành công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam (Cơ hội, thách thức)
- 10 thuật ngữ xe điện “phải biết” (SOH, BMS, ADAS, V2L, OTA…)
- An toàn xe điện: 5 nỗi sợ lớn nhất và sự thật (Cháy nổ, điện giật…)
- Xe điện và bất động sản: Giá trị chung cư có trạm sạc