Quãng đường di chuyển của xe điện đột nhiên ngắn lại? Đây là dấu hiệu bạn cần quan tâm đến SOH (State of Health) của pin. Khác với chỉ số phần trăm pin (SOC) bạn thấy hàng ngày, SOH là thước đo sức khỏe thực sự và quyết định giá trị chiếc xe của bạn.
Bài viết này sẽ giải mã SOH một cách đơn giản nhất.
SOH là gì?
SOH là viết tắt của State of Health, tức là "Tình trạng sức khỏe" của pin. Nó được biểu thị bằng tỷ lệ phần trăm (%).
Một viên pin hoàn toàn mới có SOH là 100%. Con số này thể hiện khả năng lưu trữ năng lượng tối đa của pin so với thiết kế ban đầu. Theo thời gian và quá trình sử dụng, pin sẽ bị "chai". SOH sẽ giảm dần.
Ví dụ, một bộ pin 60 kWh với SOH 90% chỉ có thể lưu trữ tối đa 54 kWh.
SOH và SOC: Đừng nhầm lẫn!
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa SOH và SOC (State of Charge). Chúng hoàn toàn khác nhau. SOC là lượng pin bạn đang có để sử dụng, tương tự kim xăng. SOH là dung tích tối đa của bình xăng đó.
Để dễ hình dung, hãy xem bảng so sánh sau:
| Tiêu chí | SOH (State of Health) | SOC (State of Charge) |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Sức khỏe tổng thể của pin | Mức năng lượng hiện tại |
| Đơn vị | % (so với lúc mới) | % (so với dung lượng tối đa) |
| Ý nghĩa | Dung tích tối đa của "bình xăng" | Lượng xăng còn lại trong bình |
| Thay đổi | Giảm chậm theo thời gian | Thay đổi liên tục khi sạc/xả |
Một viên pin có SOH 80% vẫn có thể sạc đầy SOC 100%. Nhưng "100%" này thực chất chỉ là 80% dung lượng so với lúc pin còn mới.
Các yếu tố ảnh hưởng đến SOH
SOH không tự nhiên suy giảm. Nó bị tác động bởi nhiều yếu tố:
- Chu kỳ sạc/xả: Mỗi lần sạc và xả làm các thành phần hóa học trong pin biến đổi một chút. Càng nhiều chu kỳ, pin càng chai.
- Nhiệt độ: Nhiệt độ quá cao là kẻ thù số một của pin. Nó thúc đẩy các phản ứng hóa học không mong muốn, làm giảm SOH nhanh chóng.
- Thói quen sạc:
- Sạc nhanh (DC): Thường xuyên sạc nhanh tạo ra nhiều nhiệt và gây áp lực lên pin hơn sạc chậm (AC).
- Mức sạc: Luôn sạc đầy 100% hoặc để pin cạn kiệt xuống 0% đều không tốt. Phạm vi lý tưởng là 20% – 80%.
- Tuổi thọ: Ngay cả khi không sử dụng, các thành phần hóa học bên trong pin vẫn tự lão hóa theo thời gian.
Làm thế nào để kiểm tra SOH?
Việc kiểm tra SOH không phải lúc nào cũng đơn giản như xem SOC. Dưới đây là vài cách phổ biến:
- Trên màn hình xe: Một số hãng xe (như Hyundai, Kia) hiển thị SOH trực tiếp trong menu cài đặt của xe.
- Ứng dụng của hãng: Nhiều ứng dụng di động chính hãng cũng cung cấp thông tin này.
- Thiết bị quét OBD2: Sử dụng một đầu đọc OBD2 và ứng dụng chuyên dụng (như Car Scanner, Leaf Spy) có thể trích xuất dữ liệu SOH từ hệ thống quản lý pin (BMS).
- Tại trung tâm dịch vụ: Đây là cách chính xác nhất. Kỹ thuật viên sẽ dùng công cụ chẩn đoán chuyên sâu để đưa ra con số SOH đáng tin cậy.
Kết bài: Chăm sóc pin là chăm sóc xe
Hiểu về SOH không chỉ là đọc một con số. Nó giúp bạn đánh giá đúng giá trị chiếc xe và điều chỉnh thói quen sử dụng để kéo dài tuổi thọ của bộ phận đắt tiền nhất.
Hãy nhớ những nguyên tắc vàng:
- Giữ mức sạc trong khoảng 20-80% cho nhu cầu hàng ngày.
- Hạn chế lạm dụng sạc nhanh DC.
- Tránh đỗ xe dưới trời nắng gắt trong thời gian dài.
Chăm sóc pin tốt giúp bạn đi xa hơn, an tâm hơn trên mọi hành trình cùng chiếc xe điện yêu quý.
Xem thêm
- Pin xe điện và trời mưa ngập: Tiêu chuẩn IP67 an toàn đến mức nào?
- So sánh pin của CATL, BYD, VinFast: Ai là “vua” công nghệ?
- Công nghệ “Cell-to-Body” (CTB) của BYD: An toàn hay rủi ro?
- Bảo hành pin VinFast 10 năm: 5 điều khoản “sống còn” bạn phải biết
